Ardea
Official journal of the Netherlands Ornithologists' Union

login


[close window] [previous abstract] [next abstract]

Adamík P., Hušek J. & Cepák J. (2009) Rapid decline of Common Cuckoo Cuculus canorus parasitism in Red-backed Shrikes Lanius collurio. ARDEA 97 (1): 17-22
In de 19de en 20ste eeuw behoorde de Grauwe Klauwier Lanius collurio tot één van de algemene waardvogels van de Koekoek Cuculus canorus in Midden-Europa. In Hongarije kwam daar aan het eind van de jaren zestig opeens de klad in: sindsdien werd de Grauwe Klauwier niet meer als waardvogel geregistreerd. In het onderhavige onderzoek worden Tsjechische ringgegevens gebruikt om na te gaan of een zelfde ontwikkeling in Tsjechië heeft plaatsgevonden. Nesten van Grauwe Klauwieren zijn gemakkelijk te vinden, en alleen al in Tsjechië werden tussen 1964 en 2006 jaarlijks de jongen van 60–700 nesten geringd. Met uitsluiting van de Koekoeken geringd in gerichte studies naar Acrocephalus-soorten in zuidelijk Moravië werd vervolgens de frequentie berekend waarmee nesten van Grauwe Klauwieren door een Koekoek waren geparasiteerd. Deze waarde is niet geheel conform de werkelijkheid, omdat het gaat om nesten met een jonge Koekoek erin; gewoonlijk wordt de parasiteringsgraad berekend over nesten in de eifase. De Tsjechische veldmensen ringden 787 Koekoeken onder 23 soorten waardvogels. In 1964–2006 werden 11.946 nesten van Grauwe Klauwieren gevonden waarvan alle jongen werden geringd; daaronder bevonden zich 124 nesten met een koekoeksjong, wat neerkomt op een parasiteringsgraad van 1,04%. Over de periode 1964 tot 2006 daalde de parasiteringsgraad van 2,19% in de eerste decade naar 0,37% in de laatste decade. Tussen districten in Tsjechië vonden de auteurs aanzienlijke verschillen; er waren meer nesten geparasiteerd naarmate de dichtheid aan broedende Grauwe Klauwieren hoger was. Hoewel het Tsjechische broedvogelmonitoringprogramma een lichte toename van Grauwe Klauwier èn Koekoek laat zien in de periode van 1982 tot 2005, is de ervaring van Grauwe-Klauwierspecialisten anders: op veel plaatsen in het land neemt de Grauwe Klauwier af. Deze afname wordt als mogelijke reden aangeduid voor de afnemende parasiteringsgraad van Koekoeken. Een andere reden zou kunnen zijn dat Grauwe Klauwieren zich in de loop van de afgelopen decennia hebben verbeterd in hun vermogen een ei van een Koekoek als zodanig te onderscheiden (en het ei verwijderden, of hun nest in de steek lieten). Beide factoren kunnen ook tegelijkertijd opgeld hebben gedaan. Hoe het zij, de afname van de parasiteringsgraad, zoals vastgesteld in Hongarije, is nu ook voor Tsjechië vastgelegd, echter nog niet tot het punt dat parasitering helemaal niet meer voorkomt.


[close window] [previous abstract] [next abstract]