Ardea
Official journal of the Netherlands Ornithologists' Union

login


[close window] [previous abstract] [next abstract]

van der Graaf A.J., Stahl J., Klimkowska A., Bakker J.P. & Drent R.H. (2006) Surfing on a green wave – how plant growth drives spring migration in the Barnacle Goose Branta leucopsis. ARDEA 94 (3): 567-577
Planten die door herbivoren worden gegeten, zijn zowel in de tijd als in de ruimte heterogeen verdeeld. Deze heterogeniteit is waarschijnlijk de oorzaak van het jaarlijkse trekpatroon van veel herbivoren. Deze volgen de pieken van optimale voedselbeschikbaarheid in de verschillende gebieden. De ‘groene-golfhypothese’ stelt dat ganzen en andere herbivore watervogels tijdens hun trek naar de noordelijke broedgebieden, een klimatologische gradiënt volgen, waarbij ze in elk gebied waar ze pleisteren, voordeel halen uit de voorjaarsgroei van hun voedselplanten. We testten een van de aannames van de groene-golfhypothese, namelijk dat er van de gematigde wintergebieden tot de arctische broedgebieden opeenvolgende golven van voedselbeschikbaarheid zijn. We gebruikten de trekroute van de Brandgans Branta leucopsis als model om gegevens van voedselplanten te vergelijken met de timing van de voorjaarstrek. We hebben in drie kweldergebieden langs de traditionele trekroute van de Brandgans gegevens verzameld over de biomassa en kwaliteit van de voedselplanten: in een gematigd overwinteringsgebied in het waddengebied, een pleistergebied in het Baltische gebied en in het Russische, subarctische, broedgebied. In alle gebieden was er een optimumcurve van voedselbiomassa en voedselkwaliteit, met een vroege piek in kwaliteit en een toename van biomassa gedurende de gehele voorjaarsperiode. Overal lijkt de combinatie van biomassa en kwaliteit (stikstofbiomassa) de beste voorspeller van de timing van de trek. In het Baltische gebied was de biomassa van het voedsel heel laag vergeleken met die in de andere gebieden. Een vergelijking van experimenteel onbegraasde proefvlakken met naburige begraasde vlakken liet echter zien dat de hoge begrazingsdruk in het begin van het groeiseizoen de accumulatie van biomassa verhindert. In het Russische broedgebied arriveren de ganzen vóór de voedselpiek. In plaats daarvan profiteren de ganzen van de piek in stikstofbeschikbaarheid als de jongen zijn uitgekomen en de volwassen ganzen in de rui zijn. Onze gegevens laten zien dat de beschikbaarheid van voedsel in het voorjaar een van de belangrijkste bepalende factoren kan zijn voor de timing van de jaarlijkse voorjaarstrek van herbivore watervogels.


[close window] [previous abstract] [next abstract]