Marion L. & Marion P. (2021) Migration patterns and recorded emigration of the Great Cormorant Phalacrocorax carbo sinensis in the largest French colony of Lac de Grand-Lieu: density-dependent factors operating at different time and geographical scales. ARDEA 109 (3): 353-366

In Frankrijk is het aantal overwinterende Aalscholvers Phalacrocorax carbo sinensis sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw sterk toegenomen. Dit is vooral het gevolg van beschermende maatregelen die men in de vorige eeuw in de noordelijke landen van Europa heeft genomen. De toename heeft geleid tot de vestiging van een nieuwe kolonie van deze ondersoort in het Lac de Grand-Lieu nabij Nantes in West-Frankrijk. Voordat de Aalscholvers zich daar vestigden, broedden er alleen Aalscholvers van de nominaatvorm carbo op de Kanaaleilanden. Dit taxon werd door de nieuwe kolonie aangetrokken en ging hier ook broeden. De kolonie in het Lac de Grand-Lieu is nu de grootste aalscholverkolonie van Frankrijk. In dit artikel worden aan de hand van vogels die in 1989–2008 in de kolonie van kleurringen zijn voorzien, de trekbewegingen en emigratie naar andere kolonies beschreven. Naast een klassieke zuidwest georiënteerde trek naar de overwinteringsgebieden werden ook naar het noordoosten gerichte trekbewegingen gevonden. Sommige vogels werden zelfs in Nederland aangetroffen, dat als land van herkomst van de eerste sinensis kolonisten wordt beschouwd. Het bleek dat zo’n 25% van de volwassen vogels en 19% van de eerstejaars vogels deelnam aan deze noordoost gerichte trek. Over het gehele jaar door bezien lag het zwaartepunt van alle terugmeldingen 50 km ten zuidwesten van de kolonie. In december en januari bedroeg die afstand 320 km ten zuidwesten van de kolonie. De Aal scholvers vermeden grotendeels Bretagne, vermoedelijk om concurrentie met de ondersoort carbo te vermijden. Ook de grote concentraties overwinterende Aalscholvers (sinensis) in het oosten, midden en zuiden van Frankrijk en in Spanje werden gemeden. In de broedtijd was de gemiddelde afstand tot de kolonie 54 km voor volwassen vogels en 144 km voor jonge vogels. In de winter was dit juist omgekeerd (305 km voor volwassen vogels, 221 km voor jonge vogels). De gemiddelde afstand voor alle vogels samen varieerde per winter van 106 tot 527 km. Er werd geen verband gevonden tussen de afstand en de gemiddelde wintertemperatuur. Voor volwassen vogels werd wel een verband gevonden met het aantal broedparen in de kolonie voor de periode 1990–2003 (maar niet voor 2004– 2008). Vogels van Lac de Grand-Lieu werden in de broedtijd in 11 andere binnenlandkolonies en één kolonie aan de kust gevonden (9× in Frankrijk, 2× in Spanje en 1× in Nederland). De mate van emigratie was negatief gecorreleerd met de grootte van de kolonie in Lac de Grand-Lieu. Dit wijst op een dichtheidsafhankelijk effect op de mate van emigratie.