de Boer A.P., Vansteelant W.M.G. & Piersma T. (2024) Primary moult of Eurasian Spoonbills Platalea l. leucorodia in the Wadden Sea in relation to age, breeding and migration. ARDEA 112 (2): 19-19

De rui is een belangrijk aspect in het vogelleven, maar relatief weinig onderzocht vergeleken met andere belangrijke onderwerpen, zoals het broedgedrag en de vogeltrek. Dit geldt ook voor de Europese Lepelaar Platalea l. leucorodia, waarvan de slagpenrui slechts marginaal is beschreven. Wij onderzochten van juli tot oktober 2021 in het oosten van de Nederlandse Waddenzee aan de hand van foto’s de slagpenrui van Lepelaars. Beeldmateriaal waarop de slagpenrui duidelijk te zien was, leverde in totaal 168 waarnemingen van jonge en 790 waarnemingen van volwassen Lepelaars op. De leeftijd werd bepaald aan de hand van de grootte van de zwarte vleugeltoppen, het lichaamsgewicht werd gescoord aan de hand van de ronding van de buik. De voortgang van de rui verliep volgens een duidelijk sigmoïd patroon, wat een indicatie is voor een sterke turnover van vogels aan het begin en het einde van de onderzoeksperiode. Slechts weinig individuen maakten de gehele slagpenrui binnen het onderzoeksgebied door. Om het begin en de snelheid van de rui te schatten aan de hand van een Underhill-Zucchinimodel hebben we alleen gegevens van actief ruiende vogels gebruikt. Zoals verwacht, lag de geschatte startdatum voor jonge Lepelaars meer dan een maand eerder (11 juni) dan die van volwassenen vogels (20 juli). Jonge Lepelaars ruiden, met een geschatte ruiduur van 131 dagen (mits geen onderbreking), sneller dan volwassen vogels (170 dagen). Een snelle rui gaat ten koste van de kwaliteit van de veren, en we veronderstellen dat de zwarte toppen van de slagpennen van jonge Lepelaars daarvoor compenseren. Lepelaars met een laag lichaamsgewicht werden alleen waargenomen in juli en augustus, terwijl dikke Lepelaars gedurende de gehele periode werden waargenomen. Het aantal Lepelaars dat de rui onderbrak, nam in september snel toe, ongeacht de leeftijdscategorie. Aan het eind van deze maand was het lichaamsgewicht het zwaarst en had 30-40% van de Lepelaars hun slagpenrui onderbroken. Hieruit leiden we af dat jonge en volwassen Lepelaars het onderbreken van de rui synchroniseren nog voordat de wegtrek begint, ondanks de grote leeftijdsgebonden verschillen in start en duur van rui. Lepelaars kunnen voordeel ondervinden van gesynchroniseerd trekken met soortgenoten als gevolg van hun gezamenlijke route en formatievluchten.