(2007) Recensie: Kenward R. 2006. The Goshawk. LIMOSA 80 (3): 125-126.

The Goshawk Kenward R. 2006. T & A D Poyser, London. ISBN 0-7136-6565-3. 360 blz. Prijs € 52,00.

The Goshawk is een complete monografie en zeker niet deminste in de Poyser reeks. Zoals gewoon in de serie is het boek gebonden in een harde kaft, is het rijkelijk voorzien van figuren en bezit het een katern kleurenfoto's.
      Kenward behandelt achtereenvolgens systematiek, fysiologie, broedbiologie, migratie, dieet en rol als predator, demografie, valkerij en bescherming. Doorgaans is de bioloog aan het woord die de soort goed kent door veel eigen veldwerk en op de hoogte is van de literatuur uit een groot deel van het verspreidingsgebied.De valkeniers- achtergrond van Kenward geeft ongetwijfeld iets extra's aan de monografie, doordat hij de vogels van heel dichtbij kent. Tegelijkertijdmoet dit de reden zijn voor de titelkeuze bij hoofdstuk 10 "Conservation through protection and use", waarin hij suggereert dat valkeniers een rol kunnen spelen bij bescherming van nesten en het verzamelen van broedbiologische kennis om de gevolgen van veranderend landgebruik temonitoren. Kennelijk vertrouwt Kenward op de belangeloosheid van een snel groeiende groep belanghebbenden die in toenemendemate niet alleen door liefde,maar veeleer door geldwordt gemotiveerd.
      Aan ieder hoofstuk gaat een fragment eigen belevenis vooraf, die een goede indruk geeft van de sfeer tijdens het veldwerk en waarin vaak al wordt verwezen naar de kanttekeningen die kleven aan de conclusies. Zo blijkt bijvoorbeeld dat in de 'albidus-lades' met balgen in het Moskouse zoölogische museum de als typisch voor deze ondersoort beschreven witte vogels bovenin liggen, maar dat verder naar onderen een meerderheid 'normaal' gekleurde vogels ligt. Daarmee wordt het idee van ondersoorten genuanceerd.
      Het boek is wat betreft kennis over de Havik op dit moment wellicht het maximaal haalbare en zeer de moeite waard. De schrijver heeft veel individuen gevolgd, wat leidt tot interessante bevindingen, bijvoorbeeld omtrent risico's bij het starten van een broedpoging. Zodra de eieren worden aangemaakt krimpt de borstspier die wordt gebruikt bij het vliegen. Bij drie gezenderde vrouwtjes ging in een jaar met weinig voedsel alleen het zwaarste vrouwtje over tot broeden. Haar man (die haar op dat moment geheel verzorgde) werd kort na de eileg uitgeput gevonden. Ze verliet na drie dagen het legsel en het kostte haar vervolgens nog eens drie dagen om haar eerste prooi te vangen. Drie dagen zonder eten is ongeveer hetmaximumwat een Havik aankan voordat ze verzwakt en de overlevingskans keldert. Dit beschrijft goed welk risico er is verbonden aan het starten van een broedpoging, ook voor een oudervogel. Wanneer de broedpoging faalt moet je als vrouw zelf weer gaan jagen op een moment dat terreinkennisminder actueel geworden is, de vliegspieren zijn geslonken en de rui is gestart.

Recensie van Willem van Manen

[gratis pdf] [english summary]