MEININGER PL & ARTS FA (1997) De Strandplevier Charadrius alexandrinus als broedvogel in Nederland in de 20e eeuw. LIMOSA 70 (2): 41-50.

De Strandplevier Charadrius alexandrinus is een van de meest typerende broedvogels van de Nederlandse kustmilieus. Broedgebieden worden gevormd door kale of schaars begroeide, open, vaak schelprijke terreinen in de omgeving van meestal zoute of brakke wateren. Door de specifieke eisen die deze soort stelt aan het broedgebied, zijn de broedpopulaties gevoelig voor successie van de vegetatie, verstoring door mensen, overspoeling en overstuiving. Enerzijds maakt dit de populatie kwetsbaar, anderzijds heeft deze soort zich een opportunist getoond, die op grote schaal gebruik heeft gemaakt van de talloze drastische ingrepen die de mens gedurende deze eeuw in vele Nederlandse landschappen heeft gedaan, zoals droogleggingen, inpolderingen, afdammingen en opspuitingen. Juist dit opportunisme heeft de Nederlandse populatie tot voor kort behoed voor een sterke afname.
      Nu het tijdperk van grootschalige inpolderingen en afdammingen lijkt te zijn afgesloten, is de Strandplevier de laatste jaren steeds meer afhankelijk geworden van zijn oorspronkelijke habitats in de dynamische kustmilieus van Waddengebied en Delta. Dit heeft tot gevolg gehad dat onlangs een kentering is opgetreden in het aantalsverloop van de tot dan toe betrekkelijk stabiele populatie. De aantallen vertonen de laatste jaren een duidelijk afnemende trend: het NW-Europese bolwerk kalft af! Terecht prijkt de soort dan ook op de Nederlandse Rode Lijst (Osieck & Hustings 1994). Niet alleen in NW-Europa nemen de aantallen af, in vrijwel alle andere Europese broedgebieden staan de populaties onder grote druk (Tucker & Heath 1994).
      De Strandplevier is door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat geselecteerd als een van de kenmerkende vogelsoorten van de Nederlandse zoute wateren: het aantal broedparen kan worden beschouwd als indicatief voor de ecologische toestand van deze wateren. Als achtergrondinformatie voor beleidsmakers en beheerders is een zogenaamd 'ecologisch profiel' van de Strandplevier samengesteld (Arts & Meininger 1997). Als onderdeel hiervan is een overzicht gemaakt van het voorkomen als broedvogel in Nederland gedurende deze eeuw. Dit heeft geresulteerd in een za nauwkeurig mogelijke 'reconstructie' van de Nederlandse populatie sinds 1900. Deze reconstructie wordt in dit artikel samengevat.

[gratis pdf] [english summary]