JANSSEN JJFJ & VLEK R (2010) Joseph Baker: een Engelse vogelverzamelaar in Nederland in het midden van de negentiende eeuw. LIMOSA 83 (4): 176-182.

Vanaf de jaren dertig van de negentiende eeuw ontstond er in kringen van Engelse valkeniers en vogelverzamelaars een grote interesse voor Oost-Brabant. Door contacten tussen de Valkenswaardse valkeniers en de British Falconers Club, waarbij de Brabanders zowel jachtvalken als bijzondere vogeleieren leverden aan de Engelsen, groeide Valkenswaard langzaam uit tot een pelgrimsoord voor Engelse ornithologen en eierverzamelaars. Een van hen was de Engelse preparateur en verzamelaar Joseph Baker. Zijn activiteiten in de streek rond Valkenswaard geven een inkijkje in de interessante vogelwereld van Oost-Brabant in die tijd.

Tijdens onderzoek naar in Nederland verzamelde vogels aanwezig in diverse Engelse musea stuitte de eerste auteur van dit artikel herhaaldelijk op ornithologisch materiaal bijeengebracht door ene 'J. Baker' of 'John Baker'. Na intensief speurwerk bleek het te gaan om de preparateur Joseph Baker (1813-1893) uit het Engelse graafschap Cambridge shire. Baker verzamelde, kocht en verkocht ornithologisch materiaal uit Nederland aan verschillende particuliere vogel verzamelaars in Engeland. Uiteindelijk zijn deze collecties deels opgegaan in diverse Engelse natuurhistorische musea. Joseph Bakers verzamelwerk in Nederland is belangrijk, omdat het inzicht geeft in de samenstelling van de vroegere Nederlandse avifauna.

DE PERSOON JOSEPH BAKER
Joseph Baker werd geboren op 27 juni 1813 in Melbourn, Cambridgeshire, Engeland. Zijn vader was horlogemaker en preparateur. Door hem opgeleid in de taxidermie was Joseph al snel bedreven in het opzetten van vogels. In zijn jonge jaren trok hij er samen met zijn broertje George (geboren 1826) op uit om vogels en eieren te verzamelen. Hij verliet Melbourn in 1837 om zich in Londen te vestigen, en trouwde daar in maart 1837 met de acht jaar oudere Mary Long (1805- <1890). Samen kregen ze vijf kinderen (1838-1846).
      Van 1840 tot 1842 werkte Baker voor de Engelse zoöloog en ornitholoog John Gould (1804-1881). In deze jaren bewerkte hij vooral het door Gould uit Australië betrokken zoölo gische materiaal. Daarbij werkte hij in het British Museumsamen met John Gilbert, die in opdracht van John Gould in Australië veel vogels en zoogdieren verzamelde (Tree 1991). De vele nieuwe zoogdier- en vogelsoorten hieronder vormden de basis voor de beroemde boeken van Gould over Australië (Gould 1841- 1842, 1845-1863 en 1848). Nadat hij vertrok bij de firma Gould vestigde Baker zich als zelfstandig preparateur in Cardington Street in Londen, en werkte hij vaak samen met de preparateurs van het British Museum, Edward Gerrard sr. en jr. (Morris 2004). In 1849 werd hij door John Edward Gray aangesteld als preparateur in dit museum, vooral om Britse vogels op te zetten voor de tentoonstellingsgalerijen.
      Naast zijn prepareerwerk handelde Baker in door hem zelf in binnen- en buitenland verzamelde naturalia. Na zijn verzameltochten in Nederland in de tweede helft van de jaren 1850 maakte Baker enkele reizen naar Noorwegen (in 1861, 1862, 1866 en 1867). De laatste jaren van zijn leven, doof en weduwnaar, werd hij verzorgd door zijn dochter. Hij stierf begin 1893 in Londen, 79 jaar oud.

[pdf alleen voor leden] [english summary]