(2008) Recensie: Maumary L. ... (et al), 2007. Die Vögel der Schweiz. LIMOSA 81 (2): 79-79.

Die Vögel der Schweiz Maumary L., L. Valloton & P. Knaus 2007. Schweizerische Vogelwarte, Sempach & Nos Oiseaux, Monmolin. 848 pp. ISBN 9783952300626. Prijs € 117,-.

Als het gewicht van een vogelboek een maat zou zijn voor de kwaliteit ervan, dan zou het met dit boek wel goed zitten. Die Vögel der Schweiz is al even zwaar als een gemiddeld deel van de Handbook of the Birds of theWorld. Kwalitatief is deze nieuwe avifauna bijzonder geslaagd. Een berg aan fantastische informatie, kundig samengesteld en prachtig uitgewerkt.
      In een uitvoerige 'inleiding' van meer dan 70 pagina's worden eerst geografie, klimaat en biotopen van Zwitserland besproken. Daarna volgt een korte samenvatting van de Zwitserse vogelwereld, wordt de invloed van de Alpen op de status en trek van vogels in Zwitserland behandeld en wordt tevens uitgelegd wat een land zonder zeekust te bieden heeft voor vogelaars. Interessant zijn ook een verhandeling over de ontwikkelingen in de Zwitserse avifauna in de afgelopen 100 jaar en ook klimaatverandering als oorzaak van toekomstige veranderingen in de vogelwereld. Het is in dergelijke hoofdstukken dat avifauna's het risico lopen 'saai' te worden. Dat wordt hier ondervangen met een keur aan prachtige foto's. De invloed van de mens staat centraal in de volgende hoofdstukken van (nog steeds) de 'inleiding', zo komen de veranderingen in verschillende Zwitserse biotopen aan bod. Interessant is hierbij bijvoorbeeld het gegeven dat de 'introductie' van Amerikaanse zoetwaterkreeften een positieve invloed heeft gehad op de aantallen overwinterende watervogels (vooral duikeenden), die op de Zwitserse meren explosief zijn toegenomen.
      Ook worden in een hoofdstuk de opkomst van natuur- en vogelbescherming uitvoerig beschreven, alsmede kansen voor de toekomst.
      Aan het slot van de inleiding worden achtergronden, methodiek en opzet van het boek besproken. Daarmee komt men bij de bulk van het boek aan: de 419 soortteksten. Hier wordtmeteen duidelijk dat we met een nieuwe generatie avifauna's te maken hebben, zoals in Nederland onlangs nog de Avifauna van Limburg. Dat wil zeggen dat de soorten uitvoerig, maar toch niet uitputtend worden beschreven. Ook'nieuw'zijn bijvoorbeeld de 174 kaartjes met ringterugmeldingen die ook in de tekst terugkomen. Werkelijk alles wat bekend is wordt verder in deze soortteksten vermeld, kort maar bondig. Van voorkomen, (trek)bewegingen, populatieontwikkeling, biotoop en gedrag tot bescherming en bij de dwaalgasten de afzonderlijke gevallen en een vergelijking met omringende (alpiene gebieden en) landen. Dit alles met duidelijke figuren (zoals bij 322 soorten de seizoenspatronen).
      De maar liefst 2369 foto's (gemiddeld drie per pagina!) zijn een belangrijk onderdeel van het boek. Om te beginnen zijn ze voorzien van informatieve bijschriften, die een deel van het verhaal van de soort in Zwitserland vertellen. Ze geven naast de rijkdomaan soorten ook nog de variatie binnen de soortenweer en zijn hierdoor ook goed geschikt voor determinatiedoeleinden. Bijzonder informatief maar bovendien leuk zijn bijvoorbeeld de 22 wespendievenfoto's (alle kleden en varianten) en de 28 foto's (met gedetailleerde bijschriften) van Geelpoot- en Pontische Meeuwen. Maar ook bij 'gewone' soorten zoals Spreeuw(14 foto's) enMerel (11) ismen niet zuinig geweest. Natuurlijk zijn het verder vooral de kenmerkende soorten die met prachtige foto's zijn vertegenwoordigd, waarbij de platen van het doorgaans schuwe Hazelhoen echt een lust voor het oog zijn.
      Een vergelijking met Nederland is, gezien het vooral alpiene karakter van Zwitserland, natuurlijk nauwelijks te maken. Toch zijn er opvallende parallellen waar te nemenmet de situatie hier te lande, bijvoorbeeld bij soorten zoals Steenuil, Patrijs, Kuifleeuwerik en Kwartelkoning. Opvallend is verder ook dat er blijkbaar toch relatief veel zeevogels in Zwitserland overwinteren, zoals Parelduikers, Grote Zee-eenden, IJseenden en Middelste Zaagbekken. Maar waarschijnlijk zit hem het leuke van een land als Zwitserland juist in de verschillenmet ons laaggelegen land. Alleen daarom is het al de moeite (het boek is namelijk niet goedkoop) van het aanschaffen waard. Tel daar de kilo's aan informatie, de schitterende uitvoering en al die prachtige foto's bij op en u heeft een perfecte avifauna. Geschikt om tijdens een bergwandeling mee te nemen is hij niet, maar voor iedere vogelaar die Zwitserland kent of er meer van wil weten wel verplichte kost!

Recensie van Gert Ottens

[gratis pdf] [english summary]