(2004) Recensie: Loven M.M.H. & Pahlplatz RAJ. 2003.Broedvogels van Nederweert, 10 jaar onderzoek naar zeldzame en schaarse soorten. LIMOSA 77 (1): 40-40.

Broedvogels van Nederweert, 10 jaar onderzoek naar zeldzame en schaarse soorten. Loven M.M.H. & RAJ. Pahlplatz 2003. Vogelwerkgroep Nederweert, Nederweert. ISBN 90-9017311-0. 269 p. Prijs €22,50 (excl. €5,50 verzendkosten).

Eind 2003 werden we blij verrast met een fonkelnieuwe streekavifauna van een voor velen onbekend gebied, Nederweert (Westelijk Midden-Limburg). Aanleiding voor deze schitterende publicatie was het tienjarig bestaan van de Vogelwerkgroep Nederweert. Dit lustrum blijkt synoniem voor tien jaar fanatiek broedvogelonderzoek! Het studiegebied is weliswaar klein (zo'n 100 km2) maar behoorlijk gevarieerd: grootschalige heideontginningen, kleinschalig cultuurland, bossen, vennen en moeras. Een sterk punt van deze avifauna is de grote hoeveelheid informatieve landschapfoto's, vooral gemaakt door M. Loven, sen van de auteurs. Op deze wijze is de informatie ook beter te snappen voor de lezers die niet goed bekend zijn met de streek. Dit wordt nog versterkt door een sterk hoofdstuk over de ontstaansgeschiedenis, gelardeerd met historische vaak stemmige foto's, die de rigoureuze omvorming van he ide en hoogveen naar intensief agrarisch cultuurland documenteren. Het veld onderzoek werd uitgevoerd in 1994-2003, door jaarlijks een aantal telgebieden te inventariseren volgens de BMP-methode; een flinke klus! De kolonievogels en zeldzame soorten werden jaarlijks onderzocht.
      Het grootste deel van het boek omvat soortteksten drie ruim zijn opgezet. In de meeste gevallen is een verspreidingskaart opgenomen en vaak ook een grafiek met de aantalontwikkeling over de periode 1994-2003. Landelijk gezien interessante soorten zijn Geoorde Fuut (1-8 paren), Patrijs (74220; stabiel), Kwartel (4-33), Waterral (de laatste jaren 30-40) en Steenuil (rond de 50 paren). Het komt erop neer dat het agrarisch cultuurland het meest waardevol is, ondanks aile aanslagen die in de vorige eeuw gepleegd zijn. Patrijzen worden hier in bijna on-Nederlandse dichtheden gevonden op akkers met een uiteenlopende gewaskeuze. De vele onverharde wegen en plaatselijk vrij brede kruidenrijke bermen spelen hierbij een belangrijke rol. Wat ook meespeelt is dat sommige akkers pas laat in het voorjaar worden bewerkt en dus eerst nog groen zien van de akkeronkruiden. De auteurs menen dat er door middel van goed akkerrandenbeheer en door braaklegregelingen goede mogelijkheden zijn om de kwaliteit van leefgebieden van Patrijzen en Steenuilen te verbeteren. Naast het agrarisch cultuurland zijn ook de vennen van belang. Het belangrijkste vennencomplex, De Zoom, heelt door verruiging en verdroging echter aan belang ingeboet; Geoorde Fuut en Kokmeeuw zijn verdwenen. De Waterral spint echter garen bij de weer hogere waterstanden van de laatste jaren.
      Alles bij elkaar is Broedvogels van Nederweert een goed geschreven avifauna. Jammer is wei dat het louter gaat om broedvogels. Wat er in de winterhalfjaar gebeurt is, gezien het belang van de streek voor standvogels als Patrijs en Steenuil, een nadere studie zeker waard. Een mooie nieuwe uitdaging voor die actievelingen daar in Nederweert!

Recensie van Rob L. Vogel

[gratis pdf] [english summary]